Po zakończeniu prac w Lubniu, rozpoczęto prace przy zabezpieczeniu korytarza swobodnej migracji koryta rzeki Raby, powyżej ujścia potoku Krzczonówka. Prace te polegają na dostarczeniu dużej ilości żwiru do koryta Raby i wymianie gruntu, na skalisty, w miejscach, które będą osłaniać elementy infrastruktury: drogę gminną, kolektor ściekowy oraz napowietrzną linię energetyczną średniego napięcia.

W dniu 13 kwietnia 2012 odbyło się seminarium, na którym prezentowano aktualnie realizowane projekty, dotyczące ochrony przyrody w Małopolsce. Podczas tego seminarium zaproszono nas do zaprezentowania projektu „Tarliska Górnej Raby”. Okazało się, że wśród 12 prezentowanych projektów, trzy były współfinansowane przez Fundusz Szwajcarski. Partner projektu, Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie, uczestniczył w trzech prezentowanych projektach i był absolutnym liderem, jeśli chodzi o wielkość łącznego ich finansowania.

Pierwszy element zabezpieczenia korytarza swobodnej migracji koryta został ukończony w dniu 10 kwietnia 2012. Poprzez dowiezienie dużych ilości rumoszu skalnego i żwiru do koryta rzeki Raby w Lubniu, skierowano nurt rzeki do uprzednio suchej naturalnej odnogi, zmniejszając w ten sposób prawdopodobieństwo erozji skarpy pól uprawnych w bezpośrednim sąsiedztwie infrastruktury (drogi i napowietrznej linii wysokiego napięcia), w okolicy ujścia potoku Lubieńka. Skarpa ta będzie w przyszłości zabezpieczana narzutem skalnym przez RZGW. Na odcinku około 400m, rzeka Raba będzie płynąć korytem rozplecionym na dwie do czterech odnóg, z których jedna będzie zasilana dopływem Raby, potokiem Lubieńka.

W dniu 27 marca 2012, w sali konferencyjnej RZGW w Krakowie, odbyło się spotkanie, na którym oficjalnie otwarto działania w Projekcie Tarliska Górnej Raby. Pan Tomasz Sądag, Dyrektor RZGW, powitał zebranych, następnie przedstawiciel Ambasady Szwajcarskiej, pan Dominique Favre, wygłosił przemówienie wyrażające głębokie zainteresowanie strony szwajcarskiej powodzeniem projektu. Po toaście za pomyślność projektu, wzniesionym przez Prezesa Stowarzyszenia Ab Ovo, pana Wiesława Marszałka i poczęstunku, odbyło się trzygodzinne forum dyskusyjne uczestników, którymi byli: zaproszeni społeczni partnerzy projektu, władze lokalne i wojewódzkie, organizacje społeczne i pracownicy RZGW.
W dniu następnym, Wiceprezes Stowarzyszenia Ab Ovo, pan Mieczysław Tylek, oprowadzał przedstawicieli Biura Funduszu Szwajcarskiego oraz Władzy Wdrażającej, w miejscach rozpoczętych prac utrzymania koryta rzeki Raby.

(aktualizacja: 2015-09-22)

Instytucją Realizującą jest Stowarzyszenie "Ab Ovo", którego statutowym celem jest ochrona i kształtowanie środowiska rzek górskich dla odzyskania podmiotowości dolin rzecznych i możliwości zrównoważonego ich rozwoju.
Projekt jest realizowany w latach 2012 - 2016, na podstawie Umowy nr URP/SPPW/2.2/KIK/37 (wraz z aneksami), a jego całkowita wartość wynosi aktualnie 4845871,81 PLN (1378697,00 CHF). Jest współfinansowany w ramach Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy z nowymi krajami członkowskimi Unii Europejskiej, w wysokości 90% wartości projektu (1240827,00 CHF).
Partnerem projektu jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Krakowie, właściciel wód płynących w obszarze województwa małopolskiego i podkarpackiego. Projekt jest realizowany we współpracy z Regionalną Dyrekcją Ochrony Środowiska w Krakowie z poparciem Wojewody Małopolskiego.

Celem projektu jest odzyskanie podmiotowości rzeki Raby i jej doliny w obszarze pomiędzy uregulowanymi jej odcinkami, związanymi z zabudową jej brzegów i obszarów zalewowych. Zabudowa ta spowodowała szkody w środowisku, z których główne zidentyfikowano jako:

• pogorszenie stanu środowiska życia ryb, objawiające się wysokimi temperaturami wody w lecie, powodujące zanik występowania charakterystycznych gatunków,
• pogorszenie retencji korytowej rzeki i jej dopływów, objawiające się wcinaniem się koryt do nieprzepuszczalnych podłoży i uproszczeniem cech geomorfologicznych,
• zmiany w zasięgu i w składzie gatunkowym zabudowy biologicznej terenów zalewowych, ograniczające zasięg lasów łęgowych i powodujące zanik charakterystycznej roślinności podwodnej i nadbrzeżnej, oraz brak grubego rumoszu drzewnego w korytach.

Wobec powyższego, celami cząstkowymi projektu staje się:

1. odbudowa naturalnego, aluwialnego koryta rzeki i jej dopływów w obszarze działania,
2. odtworzenie i ochrona terenów zalewowych w aspekcie retencji korytowej i zabudowy biologicznej, a pośrednio
3. obniżenie maksymalnych temperatur wody w lecie, limitujących bytowanie charakterystycznej fauny wodnej.

Tak urządzony odcinek rzeki o znaczącej długości będzie równocześnie służył ciągłości procesów geomorfologicznych i przyrodniczych na jej sąsiadujących, zabudowanych odcinkach.
Obszar realizacji projektu, to dolina rzeki Raby pomiędzy Lubniem a Stróżą oraz potoki Krzczonówka i Trzebuńka w Krzczonowie i Stróży. Zakres geograficzny projektu traktowany jako teren, którego będą dotyczyć szkolenia i na którym wykorzystane będą doświadczenia uzyskane w realizacji projektu to teren objęty działaniem RZGW Kraków, czyli w przybliżeniu teren województw małopolskiego i podkarpackiego, czyli regionalny.

Rekultywacja terenu polegać będzie na przebudowie dwóch zapór przeciwrumowiskowych i usunięciu niepotrzebnych umocnień brzegowych. W ślad za tym postępować będzie odpowiednia zabudowa doliny, polegająca na wymianie gruntu na skraju zagospodarowania na grunt skalisty (ochrona granicy terenu zalewowego w miejsce usuniętych zabezpieczeń brzegu rzeki) oraz na dostarczaniu odpowiednich ilości żwiru do koryta dla zapewnienia ciągłości procesów korytowych. Równolegle postępować będzie rekultywacja polegająca na właściwej zabudowie biologicznej terenów zalewowych. Całość zamierzenia jest innowacyjna na terenie Polski, chociaż ma pierwowzory w Unii Europejskiej. Inwestycje budowlane są konieczne dla zrównoważenia bezpieczeństwa terenów przyległych do doliny rzeki dawniej chronionych umocnieniami brzegowymi, które muszą być rozebrane w celu umożliwienia swobodne kształtowanie koryta naturalnej rzeki górskiej.
Projekt zawiera organizację serii szkoleń z zakresu utrzymania rzek, zabudowy biologicznej dolin rzecznych, geomorfologii stosowanej, gospodarki przestrzennej i naturalnej retencji dolinowej jako profilaktyki przeciwpowodziowej. Ponadto konieczne jest wykonanie inwentaryzacji przyrodniczej terenu, oraz wielokryterialnej analizy obejmującej ochronę środowiska, równość społeczną, aktywność gospodarczą i efektywne wykorzystanie zasobów naturalnych przed i w trakcie realizacji projektu.
W rezultacie realizacji projektu oczekujemy poprawy środowiska rzeki górskiej mierzone następującymi parametrami:

• obniżenie maksymalnych temperatur wody w lecie do poziomu zbliżonego do wymaganego rozporządzeniem ministra środowiska (Dz.U.02.176.1455)
• poprawa oceny hydromorfologicznej (stan dobry wymagany Ramową Dyrektywą Wodną 2000/60/WE) ocenianej według normy PN-EN 14614:2008, w tym odzyskanie odcinka rzeki o korycie wielonurtowym, przydatnym dla odbycia tarła i skutecznego wychowania narybku ryb łososiowatych.
• uzyskanie terenów zalewowych w granicach wody 0,1% całkowicie zabezpieczonych przed szkodami powodziowymi na odcinku od Lubnia do Pcimia, o prędkościach wód powodziowych umożliwiających sedymentację pozakorytową,
• usunięcie z odcinka doliny Raby Lubień - Stróża ekspansywnych gatunków roślin egzotycznych (głównie rdestowiec i robinia) oraz przebudowa gatunkowa drzewostanu i szuwarów do stanu akceptowalnego.

Ponadto celem projektu jest dokonanie rozpowszechnienia dobrych praktyk utrzymania rzek górskich wśród projektantów i wykonawców oraz urzędników administracji różnego szczebla.

Postępy Projektu można prześledzić w zakładkach Terminarz wydarzeń oraz Aktualności. Bardziej szczegółowe omówienie częściowych rezultatów Projektu znajduje się w raportach i Plikach do pobrania.